Roald Engelbregt Gravning Amundsen (ur. 16 lipca 1872 w Borge, ob. część miasta Fredrikstad w okręgu Østfold w Norwegii, zaginął 18 czerwca 1928 w Arktyce) – norweski badacz polarny, pierwszy zdobywca bieguna południowego.
Zdobywał doświadczenie uczestnicząc w wyprawach arktycznych i antarktycznych innych badaczy. M.in. był drugim oficerem na statku Belgica – podczas Belgijskiej Wyprawy Antarktycznej, trwającej w latach 1897-1899 (dokonano wówczas pierwszego udanego zimowania w rejonie Antarktydy).
W latach 1903-1906 Amundsen jako pierwszy przebył drogę łączącą Ocean Atlantycki i Spokojny tzw. Przejściem Północno-Zachodnim, prowadzącym przez Ocean Arktyczny wzdłuż północnego wybrzeża Kanady. W 1910 roku planował wyprawę na biegun północny. Gdy okazało się, że jako pierwszy dotarł tam Amerykanin Robert Peary, Amundsen zmienił plan i postanowił zdobyć drugi z biegunów. Ta wyprawa była wyścigiem z ekspedycją brytyjską, której przewodził porucznik Robert Falcon Scott. Amundsen dotarł do bieguna południowego jako pierwszy, 14 grudnia 1911 roku, a Scott dopiero miesiąc później (17 stycznia 1912 r.; zarówno Scott jak i pozostali uczestnicy wyprawy brytyjskiej zginęli w drodze powrotnej). Norweska wyprawa na biegun odbyła się na statku „Fram” użyczonym Amundsenowi przez rodaka Fridtjofa Nansena.
W 1926 wspólnie z pilotem Umberto Nobile i Lincolnem Ellsworthem dokonał pionierskiego przelotu nad biegunem północnym na włoskim sterowcu, oznaczonym symbolem N-1, a przez Amundsena nazwanym „Norge”.
Amundsen przepadł bez wieści w roku 1928, wyruszywszy na pomoc Umberto Nobilemu, który zaginął podczas lotu sterowcem „Italia” nad Arktyką. Nobile został później odnaleziony. Ciała Amundsena nie odnaleziono do dzisiaj.
Jego nazwisko nosi część Oceanu Spokojnego, lodowiec i stacja badawcza Amundsen-Scott na Antarktydzie.
źródło: wikipedia